این اولین مقاله از مجموعه ۱۰۰ پروژه مهندسی ایران است که باید قبل از مرگ دید.

پل ورسک را می توان مشهورترین پل ایران دانست. در زمان احداث راه آهن سراسری شمال به جنوب در ایران، مهندسان متوجه شدند که در منطقه روستای عباس آباد (ورسک) مشکلی وجود دارد. پل ورسک به عنوان یک ایده بلندپروازانه برای حل این چالش توسط یک شرکت سوئدی – دانمارکی (کامپساکس) طراحی و احداث گردید.

سازه زیر پل برای ساخت آن استفاده شد. پس از تکمیل پروژه همچنان باقی مانده و برای تعمیر و نگهداری از آن استفاده می شود.

حقایق جالب در خصوص پل:

• در سازه اصلی آن هیچ نوع مصالح فلزی استفاده نشده است. برای ساخت آن از ملات سیمان، شن شسته و آجر استفاده شده است. نحوه ساختن پل به این شکل بوده است که ابتدا سازه‌ای برای قرار گرفتن قالب‌های دهنه پل ساخته شد.

در مرحله بعد قالب‌هایی اجرا و طاق قوسی روی آن اجرا گردید.

در گام سوم سایر پایه های پل اجرا و طاق های قوسی آنها نیز مطابق تکمیل گردید.

سپس داخل پایه های پل با شن و ماسه و سیمان پر گردید و رویه پل نیز تکمیل شد.

در نهایت قالب های پل باز و پل آماده بهره برداری شد.

• طراح پل مهندس هانس ناتر تابع سویس بود که ۲ سال پس از پایان پروژه مجلس شورای ملی تصویب کرد که او با حقوق ۱۷،۰۰۰ ریال (معادل ۳۸۰ میلیون تومان در ابتدای سال ۱۴۰۳) در ایران استخدام شود.
• راه آهن باید در منطقه ورسک ۶۰۰ متر تغییر ارتفاع می‌داد. به این منظور تصمیم گرفته شده که مسیری به طول ۱۰ کیلومتر اجرا شود و قطار با دور زدن این مسیر به ارتفاع مورد نظر برسد. این کار به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا شده که به سه خط طلا معروف شده است.

در فیلم زیر عبور قطار از روی یکی از این سه پله را مشاهده می فرمایید. قطار جلوتر رفته و پس از دور زدن وارد پله دوم می شود و به همین شکل از روی پله سوم عبور می کند.

• در طول احداث پل، سیلی روی می دهد که آسیب های فراوانی نیز ایجاد می کند. برای جلوگیری از آسیب سیل تونلی در کف دره،‌ تونل زیرزمینی احداث می‌شود که در صورت لزوم از شدت جریان آب کم کنند.
• از این پل به نام پل پیروزی نیز یاد می شود چرا که از طریق آن کشورهای متفقین دارو، تجهیزات و نیرو را به شوروی رسانده و باعث پیروزی این جبهه در جنگ جهانی دوم شدند.
• روایتی وجود دارد که بیان می کند در زمانی که ایران در آستانه اشغال قرار داشت، دستور محرمانه ای صادر شده بود که تمام پل های مهم راه آهن شمال به جنوب بمب گذاری و در صورت نیاز منهدم شوند. اما دستور انفجار هرگز صادر نشد.
• کمپانی سازنده پروژه ضمانت ۷۰ ساله ای در خصوص این پروژه داده بود. ولی با وجود عمر ۸۸ ساله پل در سال ۱۴۰۳ هنوز این پروژه پابرجاست و هر روزه قطارها از روی آن عبور می کنند.